Wij roepen de Europese Unie op,
het productierecht van het vaccin tegen COVID-19 op te heffen.

GEMISTE KANS
De ministeriële conferentie van de Wereldhandelsorganisatie (WHO) had de kans, op 30 november jongstleden, hun politieke invloed uit te oefenen. Op de agenda stond namelijk het tijdelijke opheffen van het patent op COVID-19-vaccinaties, diagnostica en therapieën.De ontheffing ligt al meer dan een jaar op de onderhandelingstafel en heeft de steun van ruim 120 landen, waaronder het hele Afrikaanse continent. Vanwege de uitbraak van Omicron, een nieuwe coronavariant, is de conferentie voor onbepaalde tijd uitgesteld.

 Wij vragen de EU, ook tijdens het uitstel, de discussie met collega partners
te blijven voeren om tot een overeenkomst te komen tot opheffing van het patent.

NIEMAND IS VEILIG
De EU is het belangrijkste WHO-lid dat zich verzet tegen de ontheffing. Zelf dringt zij aan op een gedwongen technologieoverdracht door de farmaceutische bedrijven. Deze aanpak bemoeilijkt de overdracht van informatie, onderzoeksresultaten etc. en voedt langdurige en kostbare juridische procedures. Het leidt tot een grotere verdeeldheid.

 Het is in schril contrast met de eerdere verklaring ‘niemand is veilig totdat we allemaal veilig zijn’  door EU-functionarissen. De aanpak staat ook haaks op het standpunt van het Europees Parlement. Zij riep de EU twee maal op, opnieuw deel te nemen aan de onderhandelingen over een tijdelijke ontheffing.

De EU en de G7 richten hun inspanningen op het beschikbaar maken van vaccinatie-injecties. Maar zijn afhankelijk van een vlotte levering en snelle distributie. EU-instellingen en lidstaten leverden slechts 10% van wat zij hebben toegezegd. Het resultaat is dat pas 7,2 % van de mensen uit lage inkomstenlanden zijn ingeënt (sommige hebben alleen hun eerste inenting gehad).

VACCINATIEKLOOF
Onze partners, in het zuiden en vooral in Afrika, vragen herhaaldelijk de ongelijke toegang tot vaccinaties te helpen verminderen. We herhalen deze noodkreet. Want COVID-19 vaccins en andere essentiële technologieën, die gefinancierd worden met publiek geld, zijn in principe eigendom van de gemeenschap. Mensen van over de hele wereld vragen ontheffing van het octrooi. De EU, die verankerd ligt in de grondbeginselen van de democratie en de rechten van de mens, zou het voortouw hierin moeten nemen.

Het vrijgeven van het octrooi is niet de enige oplossing voor de pandemie. Tegelijkertijd moet we de juridische barrière opheffen. Verscheidene lage- en middeninkomenslanden hebben wel de productiecapaciteiten, maar kunnen niet bijdragen vanwege een gebrek aan licentierechten en technologieoverdracht.  

De EU is bang dat het vrijstellen van octrooien negatieve gevolgen heeft op de innovatie-drang binnen de geneesmiddelenindustrie. Maar begrijpt niet dat innovatie, vooral in de context van gezondheidscrises, niet enkel wordt aangedreven door financiële prikkels. Onderzoek in de medische wetenschap wordt gemotiveerd door de wens mensenlevens te redden.

En intellectuele-eigendomsrechten zijn, vooral in deze situatie, niet absoluut. Aangezien het innovatiebudget voor het grootste deel wordt gedekt uit vooruitbestellingen van de verschillende staten. De EU moet juridische beweegredenen afwegen tegen ethische overwegingen als ze echt een einde wil maken aan deze crisis.

BEPAALT RIJKDOM DE TOEGANG TOT BESCHERMING?
Afgezien van de impact op mensenlevens, tast de aanhoudende weerstand van de EU, haar geloofwaardigheid aan als internationale gesprekspartner. Het wordt lastig te claimen dat zij gelooft in ​​'gelijkwaardige partnerschappen’, wanneer zij niet (h)erkent dat elk partnerland in staat is vaccinaties of medicijnen te produceren.

Naast het beschikbaar maken van vaccins, met name via COVAX, zijn de onderhandelingen over de ontheffing, een oefening in integriteit en leiderschap voor de EU. EU-leiders moeten politieke beslissingen durven nemen, die de productie van vaccins bevordert in lage en middeninkomenslanden. Vooral in de landen die direct bedreigd worden door Omicron, de nieuwe COVID-19 variant.

Het wordt tijd dat hoge-inkomenslanden hun woorden omzetten in daden. De bescherming tegen COVID-19 mag niet bepaald worden door rijkdom of liefdadigheid. De verantwoordelijkheid deze uitdaging het hoofd te bieden, ligt in handen van wereldleiders zoals de Europese Unie.

Ondertekenaars op EU-niveau:
ACT Alliance EU: Floris Faber, Directeur
EU-Cord: Ruth Faber, CEO
Caritas Europa: Maria Nyman, Secretaris-Generaal
Don Bosco International: Renato Cursi, Uitvoerend secretaris
Don Bosco Network: Peter Annegarn, President
Don Bosco Youth-Net ivzw: Niklas Gregull, President
ADRA Europe: João Martins, Directeur
Secours Catholique-Caritas France: Vincent Destival, Secretaris-Generaal
Norwegian Church Aid, Dagfinn Høybråten, Secretaris-Generaal
Act Church of Sweden: Erik Lysén, Head of Act Church Zweden
Cordaid: Kees Zevenbergen, CEO
Caritas Austria: Andreas Knapp, Secretaris-Generaal Internationale Programma’s
Caritas Germany: Oliver Müller, Internationale Directeur
Trócaire: Caoimhe de Barra, CEO
Caritas International Belgium: François Cornet, Algemeen Manager

Landen die deze verklaring gebruiken:
Zweden: ACT Kerk Zweden
Nederland: Kerk in Actie en Cordaid
België: VIA Don Bosco en Caritas International België

Andere landen:
EU-Cord, Caritas Europa. ACT Alliance EU en ADRA, delen een modelverklaring met hun leden. En vragen hen te bevestigen of ze deze gebruiken. ADRA Nederland doet mee.

Landen die de verklaring gebruiken op nationaal niveau:
Noorwegen: NCA, Caritas Noorwegen (nbc), ADRA Noorwegen (nbc)
Frankrijk: Katholieke hulp